en-us-Nelly's: Η Ελληνίδα που σφράγισε με την οπτική της την παγκόσμια ιστορία της φωτογραφίας [1]

της Βασιλικής Β. Παππά*

vpappa@cultmagz.com

Η Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη η οποία έκανε διεθνή καριέρα με το καλλιτεχνικό όνομα Nelly's γεννήθηκε στο Αϊδίνι (1899-1998) και μεγάλωσε στη Σμύρνη. Σπούδασε Φωτογραφία στη Δρέσδη. Από τους Γερμανούς δασκάλους της Hugo Erfurth και Franz Fiedler, αποκομίζει την πικτοριαλιστική τεχνική και την κλασική αισθητική.

Το 1924 εγκαθίσταται στην Αθήνα όπου δημιουργεί το πρώτο της επαγγελματικό εργαστήριο και φωτογραφίζει πορτρέτα και θέματα προβολής της Ελλάδας για λογαριασμό του Υπουργείου Πολιτισμού. Απαθανατίζει με μοναδικό τρόπο καθημερινούς Αθηναίους, πρόσφυγες, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Κωστή Παλαμά.

Το μεγαλειώδες ταλέντο της το αποδεικνύει όταν φωτογραφίζει την Ρωσίδα μπαλαρίνα Mona Paeva στην Ακρόπολη γυμνή ή ημίγυμνη. Φωτογραφίες, που ακόμη και σήμερα κόβουν την ανάσα. Ξεσπάει σάλος και τα χρηστά ήθη της εποχής βρίσκονται σε υστερία. 

Όταν η Mona Paeva φεύγει από την Αθήνα, η Nelly's της δίνει μερικές από τις φωτογραφίες που είχε τραβήξει. Μετά από λίγο καιρό μια από αυτές τις φωτογραφίες δημοσιεύεται στο γαλλικό περιοδικό Illustration de Paris. Ο αθηναϊκός τύπος της εποχής αντιδρά έντονα χαρακτηρίζοντας τη γυμνή φωτογράφιση "βεβήλωση". Όμως, μια μερίδα διανοουμένων, με επικεφαλής τον Παύλο Νιρβάνα, την υπερασπίζεται με σθένος μιλώντας για σκηνή αληθινής ενσάρκωσης του αρχαίου ελληνικού ιδεώδους.

Το έργο της χαρακτηρίζεται από κινητικότητα και ελευθερία, όπως ήταν και η ίδια στη ζωή της. Στις φωτογραφίες που απεικονίζουν τουριστικά αξιοθέατα της Ελλάδας, οι πειραματισμοί της με το φυσικό φως παραπέμπουν στις λήψεις του γερμανού φωτογράφου Βάλτερ Χέγκε, μαθητή του Erfurth. Οι φωτογραφίες της στην Ακρόπολη ξεχωρίζουν για την θεματική τους συνοχή. Ίσως, γιατί συνδυάζουν την ομορφιά των γυμνών νεανικών σωμάτων με το κάλλος των αρχαίων ναών και των κιονοστοιχιών, όπου η κίνηση γίνεται πέταγμα. Η πτυχολογία των ενδυμάτων, βοηθούμενη από το αγέρι της Αττικής, αποκτά ρυθμό που παραπέμπει στα μεγάλα επιτεύγματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής.

Η Nelly's είναι μια φωτογράφος η οποία προηγήθηκε κατά πολύ της εποχής της και σφράγισε με την πρωτοποριακή οπτική και τέχνη της την παγκόσμια ιστορία της φωτογραφίας..

*Η Βασιλική Β. Παππά είναι Msc, MA Θεολόγος - Σύμβουλος Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού του ΚΕΣΥΠ Ηγουμενίτσας.

[1] Το άρθρο προέρχεται από εργασία που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος «Ιστορία της Φωτογραφίας», με επιβλέπουσα καθηγήτρια την Άρτεμις Αγαθοπούλου, στο Τμήμα «Τέχνη Φωτογραφίας» του ΔΙΕΚ Ηγουμενίτσας.  

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

Η Ελληνίδα πρωτοπόρος φωτογράφος 

"Nelly's", https://tosympantistexnis.blogspot.gr/2014/01/nellys.html

Nelly's, https://dimartblog.com/2015/08/18/nellys

Μ.Καραβία, Χορεύοντας με τον Παρθενώνα, https://dimartblog.com/2015/08/18/nellys

Νέλλη Σουγιουλτζόγλου, https:/el.wikipedia.or/wiki/Νέλλη_Σουγιουλτζόγλου

Μια από τις μεγαλύτερες φωτογράφους: Nelly: 20 ανεκτίμητες φωτογραφίες μιας Ελλάδας που χάθηκε, www.ethnos.gr/koinonia/arthro/nelly_20_anektimites_fotografies_mias_elladas_pou_xathike_

Nelly's (Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη) (1899-1998), www.benaki.gr/index.asp?id=1020102

A. Γεωργίου, Η ιστορία της γυμνής φωτογράφισης στην Ακρόπολη το 1928, www.lifo.gr/team/lola/38983