"Η ξιπασιά, που βρίσκεται δίπλα στην επιτυχία, είναι μεγάλη παγίδα, από την οποία λίγοι ξεφεύγουν" 

• 
  Επιμέλεια:
• Βασιλική Β.Παππά
• vas_nikpap@yahoo.gr

• 
  
• Η συζήτηση με τον Νίκο Δαφνή γίνεται με αφορμή το σπουδαίο έργο "Ο χρόνος σταματά" του βραβευμένου με Pulitzer Αμερικανού συγγραφέα Donald Morgulies το οποίο σκηνοθετεί.  Ένα έργο που επιστρέφει για 2η σεζόν και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων στον Πίσω Χώρο του Θεάτρου Κάτω απ' τη Γέφυρα. Πρόκειται για έναν άνθρωπο με μεγάλη θητεία στο χώρο του θεάτρου, με ήθος, που όλα αυτά τα χρόνια μας απασχολεί με τη δουλειά του και μόνο, χωρίς να προκαλεί όπως συνηθίζουν πολλοί από το χώρο του..
  

• Β.Π.: Κύριε Δαφνή, σκηνοθετείτε την παράσταση «Ο χρόνος σταματά» που ανεβαίνει για 2η σεζόν στο Θέατρο Κάτω απ' τη Γέφυρα. Ένα έργο όπου σε όλη τη διάρκειά του «αιωρείται» η ιδέα του πολέμου, όπως και η κριτική που ασκεί στην κατευθυνόμενη δημοσιογραφία καθώς και στον ύποπτο ρόλο των εκδοτικών συγκροτημάτων. Πώς ξεκίνησε αυτή η «περιπέτεια»; Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι' αυτό το νέο εγχείρημά σας;
• 
  
• Ν.Δ.:Θα προτιμούσα να μην το δραματοποιούμε. Η παλιά φίλη, μεταφράστρια και συνάδελφος Ελένη Ρεπούσκου, μου έφερε το έργο πριν 2-3 χρόνια. Με ενθουσίασε. και το αποφάσισα αμέσως. Το ότι καθυστέρησε οφείλεται στο ότι οι «Πέντε σιωπές» (και αυτό το είχε μεταφράσει η Ελένη) παρουσιαζόταν για τέσσερα χρόνια.
• 
  
• Β.Π.: Όλα αυτά τα χρόνια "αντιστέκεστε" και συμμετέχετε σε δουλειές που σέβονται το κοινό. Όταν ξεκινούσατε είχατε μεγαλόπνοα σχέδια;
• 
  
• Ν.Δ.: Ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον όρο «μεγαλόπνοο σχέδιο». Έχω γνωρίσει ανθρώπους, που από τα τριάντα τους ονειρεύονται το εφ' άπαξ και τη σύνταξη, Άλλοι, την προαγωγή και αύξηση. Άλλοι μια θέση στο Δημόσιο ή μια καλή «καρέκλα». Και άλλοι, ένα γρήγορο αυτοκίνητο, ή ένα πρωτάθλημα της ομάδας που υποστηρίζουν. Με δυο λόγια, το «μπόι» του καθενός, οι στόχοι, οι επιθυμίες, η ιεράρχηση των «θέλω» του, είναι προσωπικά ζητήματα. Θεωρώ ότι η συμμετοχή σε δουλειές που σέβονται το κοινό, είναι από μόνη της πράξη αντίστασης και είναι μεγαλόπνοο σχέδιο να παράγω, ή έστω να προσπαθώ να παράγω τέτοιες δουλειές.

• Β.Π.: Για ορισμένους η τέχνη είναι καταφύγιο από την απρόσμενη βία, ενώ για άλλους ένα πεδίο ειρηνικών διεκδικήσεων. Τελικά, τι προσφέρει στο σύγχρονο άνθρωπο; 
• 
  
• Ν.Δ: Μα το ένα, δεν αναιρεί το άλλο. Μάλλον το συμπληρώνει. Πολλά αισθητικά και καλλιτεχνικά κινήματα εμπνεύσθηκαν από επαναστάσεις και κάποια τις καθοδήγησαν. Η βία πολύ συχνά «σχολιάζεται» στην τέχνη. Ιδιαίτερα στον κινηματογράφο. Δεν θυμάμαι κάπου να επιβραβεύτηκε.

• Β.Π.: "Εκείνοι που μας παίδεψαν βαραίνουν μέσα μας πιο πολύ", αναφέρει κάπου ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος. Στη δική σας περίπτωση ποιοι είναι αυτοί;
• 
  
• Ν.Δ.:Οι γονείς, οι Δάσκαλοι και όλοι όσοι περίμεναν πως ... «θα γινόμουν άλλος». Έτσι διαμορφώθηκαν οι προτεραιότητες της ζωής και οι πολιτικές μου επιλογές. Όταν άρχισαν τα ιδανικά της γενιάς μου να γκρεμίζονται ένα-ένα, οι αρχές μου έγιναν ενοχές και φρένα των αντανακλαστικών μου. Έχασα χρόνο και δυνάμεις. Αντί να κοιτάω μπροστά, κοίταζα πίσω, για να δω ποιος με ... «τραβάει απ' το μανίκι». Δεν μετανιώνω, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Και τώρα δεν αλλάζει.

• Β.Π.: Αναπολώντας όλη αυτήν τη διαδρομή σας στο θέατρο, πού θα σταματήσει περισσότερο η σκέψη σας;
• 
  
• Ν.Δ.:1973, σπουδαστής και κομπαρσάκι στο «Γαλιλαίο» στο Εθνικό. Βλέπω το Νίκο τον Παπακωνσταντίνου το δάσκαλό μου, να κλαίει στην κουίντα. «-Είναι σκληρή η δουλειά μας Δαφνή μου. Πολύ σκληρή». Είχε πεθάνει ο δίδυμος αδερφός του και η κηδεία θα γινόταν στο Αγρίνιο. Ο ρόλος του ήταν ασήμαντος, 2-3 ατάκες. Εύκολα γινόταν να τις πει άλλος. Όμως η διεύθυνση, δεν του επέτρεψε να πάει.

• Β.Π.: Σ' όλη αυτήν την πορεία υπάρχουν άνθρωποι που σας έκαναν με τον τρόπο του ο καθένας να σκεφτείτε και να ξανασκεφτείτε τα όσα σας επισήμαναν; 
• 
  
• Ν.Δ.:Φυσικά, πολλές φορές. Μόνο που τα ξανασκέφτηκα όταν ... το «κακό» είχε γίνει.
• 
  
• Β.Π.:Σήμερα διακρίνετε σκηνοθέτες που καταθέτουν σημαντικό έργο, ώστε κάποια στιγμή να καταγραφούν στη συνείδησή μας και να θεωρηθούν μεγάλοι δάσκαλοι όπως ο αείμνηστος Κάρολος Κουν και τόσοι άλλοι; 
• 
  
• Ν.Δ.:Αρκετοί σκηνοθέτες τα τελευταία χρόνια με έπεισαν για την αξιοσύνη τους, ή με απογοήτευσαν. Όχι απαραίτητα για τις καλλιτεχνικές τους επιδόσεις ή αποτυχίες, αλλά - κυρίως- για τη «στάση» της ζωής τους. Η ξιπασιά, που βρίσκεται δίπλα στην επιτυχία, είναι η μεγάλη παγίδα, από την οποία λίγοι ξεφεύγουν. Έτσι έγινα πολύ δύσπιστος, κρατάω μικρά καλάθια. Δεν ενθουσιάζομαι όπως παλιά. Βλέπω νεότατους σκηνοθέτες, εργατικούς και ταλαντούχους, με γνώσεις, επαγγελματισμό, να κατακτούν ψηλές κορυφές που άλλοτε έπρεπε να έχεις φάει πολλά χρόνια στο σανίδι για να τις πλησιάσεις, «σπρωγμένοι» από ένα σύστημα - Κρόνο, που κάθε στιγμή μπορεί να τους «φάει». Όλα γίνονται πολύ γρήγορα. Αυτή η ταχύτητα, δεν αφήνει περιθώρια ενδοσκόπησης, αυτοκριτικής, σεμνότητας επαναπροσδιορισμού. Βασικός στόχος ο εντυπωσιασμός, ο «ντόρος». Ακούω, « η παράστασή ΜΟΥ», «οι ηθοποιοί ΜΟΥ» και φρικάρω. Το έλεγαν κάποιες φορές και ο Κουν, ο Βολανάκης, ο Ευαγγελάτος, ο Βογιατζής, ο Παπαβασιλείου και μερικοί ακόμη. Αλλά αυτοί ήταν ΤΑΓΜΕΝΟΙ. Ο Λιγνάδης, ο Λιβαθινός, ο Μοσχόπουλος, ο Δαμάτης, έχουν κάνει σπουδαίες παραστάσεις και εύχομαι να συνεχίσουν έτσι. ΣΧΟΛΗ όμως, δύσκολα θα κάνουν. Οι ρυθμοί, που το σύστημα τους επιβάλει, φοβάμαι πως θα τους εξοντώσουν. Το θέατρο δεν είναι αγώνας για sprinter ή άλτες, αλλά για μαραθωνοδρόμους. 
• 
  
• Β.Π.: «Ονειρεύτηκα τον ρόλο ενός μύστη, όχι την τάξη ενός επαγγελματία ή τον ρομαντισμό ενός ερασιτέχνη», έγραψε ο Δημήτρης Ποταμίτης σε λεύκωμα για τα «20 χρόνια Θέατρο Έρευνας». Εσείς πού θα τοποθετούσατε τον εαυτό σας; 
• 
  
• Ν.Δ.:Ο εύστοχος αυτοπροσδιορισμός του Δημήτρη, με καλύπτει απόλυτα. Θα πρόσθετα μόνο την εργατική (και συχνά χειρονακτική) πλευρά της σχέσης μου με το θέατρο. Που μου αρέσει τόσο, όσο και η «κατάκτηση» ενός ρόλου. 
• 
  
• Β.Π.: Ο απώτερος σκοπός της δικής σας ζωής; 
• 
  
• Ν.Δ.: Να την τελειώσω ήρεμα, χωρίς κακές εκπλήξεις και έχοντας δρομολογήσει προηγουμένως με επιτυχία τη διάδοχη κατάσταση του θεάτρου Κάτω απ' τη γέφυρα.
• 
  
• Β.Π.: Στο κοντινό μέλλον τι σχεδιάζετε; Γενικά είστε άνθρωπος που σχεδιάζετε τα πράγματα στη ζωή ή αφήνετε να έρχονται από μόνα τους; 
• 
  
• Ν.Δ.:Δεν σχεδιάζω. Όταν ο άνθρωπος σχεδιάζει οι Θεοί γελούν. Έχω κάποια έργα υπ' όψη μου και θα ανέβουν όταν οι συνθήκες είναι βολικές.