Φραντζέσκα Βουλάγκα: "Η αισιοδοξία είναι η αφετηρία κάθε λύσης"

Συνέντευξη με τη συγγραφέα παιδικών βιβλίων Φραντζέσκα Βουλάγκα

Επιμέλεια:

Βασιλική Β. Παππά

Η Φραντζέσκα Βουλάγκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη όπου ζει και εργάζεται. Είναι απόφοιτη της Παιδαγωγικής Σχολής του Ο.Α.Ε.Δ., του τμήματος Βρεφονηπιοκομίας. Εργάστηκε σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς ως παιδαγωγός στον ιδιωτικό τομέα ενώ από το 2008 και εξής εργάζεται ως διοικητική υπάλληλος στη διεύθυνση παιδικών σταθμών του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η μεγάλη της αγάπη για τα παιδιά ήταν αυτή που την ενέπνευσε και την οδήγησε να ασχοληθεί με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων.

Β.Π.: Κυρία Βουλάγκα, αν γυρνούσατε πίσω το χρόνο στην παιδική σας ηλικία και επιστρέφατε εδώ, τι θα φέρνατε σίγουρα μαζί σας;

Φ.Β.: Η παιδική μου ηλικία, μου έχει αφήσει ένα φορτίο όμορφων αναμνήσεων. Μεγάλωσα παίρνοντας τεράστια αγάπη από τους γονείς μου, που εξακολουθούν μέχρι σήμερα να στηρίζουν κάθε προσπάθεια μου και είναι δίπλα μου. Αν μπορούσα να μπω στη χρονομηχανή και να βρεθώ τότε στα χρόνια τα μαθητικά και να επιστρέψω στο σήμερα, θα έφερνα μαζί μου, την ξενοιασιά, την ανεμελιά και θα έφερνα μαζί μου σίγουρα την αθωότητα, την αγνότητα και τον αυθορμητισμό. Η αθωότητα ενός μικρού παιδιού απορρέει αβίαστα μέσω του τρόπου σκέψης αλλά και συμπεριφοράς του, τα οποία δε χαρακτηρίζονται από πονηριά και δόλο. Θα έφερνα μαζί μου την ανεμελιά. Ανεμελιά, μια σύνθετη λέξη που κρύβει μέσα της όλο τον πλούτο τόσων συναισθημάτων, που μας έχουν λείψει. Λίγο γιατί έχουμε μεγαλώσει, λίγο γιατί πήραμε τη ζωή πολύ σοβαρά, λίγο γιατί την θέση της πήρε η συνεχής πίεση, οι έγνοιες, το άγχος και η αγωνία για το αύριο , αλλά και γιατί πολλές φορές ξεχνάμε να χαμογελάμε στα απλά. Η αλήθεια είναι ότι και σε εκείνη την ηλικία δεν είχαμε πάντα ανεμελιά. Είχαμε ωράρια, σχολείο, φροντιστήρια, όρια να αντιμετωπίσουμε, αλλά πάντα όταν ερχόταν η ώρα για ξένοιαστο παιχνίδι στη γειτονιά, δεν σκεφτόμασταν τίποτα από όλα αυτά. Θα έφερνα μαζί μου εικόνες της παιδικής μου ηλικίας, να τις δείξω στα δικά μου παιδιά. Εικόνες μιας παιδικής ηλικίας που την χαρακτήριζαν οι γρατσουνιές στα πόδια και τα χέρια μας και τα χώματα στα ρούχα μας, από το παιχνίδι με τους φίλους μας στις αλάνες. Θα έφερνα μαζί μου την ασφάλεια που ένιωθα όταν βρισκόμουν με την οικογένεια μου. Τώρα πρέπει να είμαι εγώ η δυνατή και αυτή που θα παρέχει την ασφάλεια στα παιδιά μου, που με την σειρά τους το έχουν πολύ ανάγκη. Τέλος, θα έφερνα μαζί μου την φαντασία. Όταν ήμουν παιδί μπορούσα μέσω της φαντασίας μου να δώσω λύσεις σε όλα. Πίστευα στο ανέφικτο, στο "μαγικό".

Β.Π.: Ποιες προσλαμβάνουσες επηρεάζουν την έμπνευσή σας;

Φ.Β.: Τα συναισθήματα, οι λέξεις και η φαντασία. Η καθημερινότητα και τα ποικίλα θέματα που προκύπτουν από την ανατροφή των δυο μου παιδιών, συντελούν καθοριστικά στο να βρω το θέμα για το οποίο θα ήθελα να γράψω. Θέματα που με απασχολούν ως μητέρα, θέματα για τα οποία αναζητώ απαντήσεις, θέματα που απασχολούν στην ουσία όλες τις μητέρες. Πίσω από κάθε θέμα βρίσκονται τα συναισθήματα. Πίσω από τα συναισθήματα κρύβονται και αξίες. Αξίες που ως μητέρα και ενεργό μέρος της κοινωνίας που θα κληρονομήσουν τα παιδιά μας , ένιωσα την ανάγκη να μεταφέρω , όχι μόνο στα δικά μου παιδιά, αλλά και σε κάθε σπίτι...σε κάθε οικογένεια, με σκοπό να συμβάλω και εγώ, να βάλω το δικό μου λιθαράκι, μέσα από τον καλύτερο φίλο του παιδιού, το παραμύθι. Όταν λέμε όμως παραμύθι, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η φαντασία, μια φανταστική ιστορία. Προσπαθώ στα βιβλία μου να συνδυάζω το ρεαλιστικό και τα μηνύματα που θέλω να περάσω με την φαντασία. Τέλος οι λέξεις για εμένα έχουν τεράστια δύναμη. Μια λέξη μπορεί να αποτελέσει την αρχή για μια ιδέα, για έναν τίτλο βιβλίου. Αν καταγράψω τον τίτλο, αρχίζει σταδιακά μια νέα ιστορία να ξετυλίγεται στο μυαλό μου.

Β.Π.: Πώς αισθάνεσθε όταν τα βιβλία σας κάνουν κάποια παιδιά να ταξιδεύουν;

Φ.Β.: Πάντα ονειρευόμουν τα βιβλία μου να βρίσκονται μέσα σε παιδικές αγκαλιές και να παρακινούν τους μικρούς μου φίλους να τα ανακαλύψουν, να χάνονται στις σελίδες τους, να γνωρίζουν τους ήρωες μου, να τους αγαπούν ή και άλλους να τους αντιπαθούν, να ταυτίζονται μαζί τους και να ανυπομονούν να μάθουν το τέλος της ιστορίας. Όταν μαθαίνω πως ορισμένοι μικροί μου φίλοι κοιμούνται αγκαλιά με τα βιβλία μου. Όταν οι μανούλες μου στέλνουν φωτογραφίες, τις ζωγραφιές τους, τα ποιήματα τους, το ελάχιστο που μπορώ να νιώσω είναι ευγνωμοσύνη. Όταν μάλιστα μου λένε ότι τα βιβλία μου γίνονται η αιτία να δουν με άλλο μάτι ένα θέμα που τους απασχολεί στην οικογένεια τους, τότε μια απέραντη ικανοποίηση και ευχαρίστηση με κατακλύζουν γιατί μέσα από την ιστορία μου κατάφερα έστω και στο ελάχιστο να βοηθήσω.

Β.Π.: Εάν είχατε να επιλέξετε ανάμεσα σε μια πολύ καλή κριτική ή την αγάπη του αναγνωστικού σας κοινού, τι θα προτιμούσατε;

Φ.Β.: Χωρίς δεύτερη σκέψη θα επέλεγα την αγάπη του αναγνωστικού μου κοινού. Μπορεί να είμαι λίγο καιρό στον κόσμο της παιδικής λογοτεχνίας και να μην είμαι ακόμη πολύ γνωστή στο ευρύτερο κοινό, ωστόσο η αγάπη και η αποδοχή που έχω πάρει έως τώρα, μου δίνουν δύναμη να συνεχίζω την προσπάθεια μου στον δύσκολο αυτό χώρο. Η ανταπόκριση, η αποδοχή και η προτίμηση που δείχνει το αναγνωστικό μου κοινό, είναι η απολαβή που καρτερούσα. Μια καλή κριτική εννοείται πως λειτουργεί θετικά στην ψυχοσύνθεση μου και επιπλέον βοηθάει και άλλους αναγνώστες να γνωρίσουν την γραφή και τις ιστορίες μου. Ωστόσο η αγάπη παίζει πρωταρχικό ρόλο στην ζωή μου. Αγαπώ πολύ αυτό που κάνω, αγαπώ πολύ να γράφω παιδικές ιστορίες και απολαμβάνω στο έπακρο την αγάπη που μοιράζομαι με τους αναγνώστες μου, τους μικρούς αλλά και τους μεγάλους.

Β.Π.: Η τέχνη γενικότερα αποσκοπεί στη ρεαλιστική καταγραφή της πραγματικότητας ή στην υπέρβασή της;

Φ.Β.: Η τέχνη ως δημιούργημα του ανθρώπου είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο και σίγουρα αποσκοπεί σε μια σύνθετη απεικόνιση των πραγμάτων. Ο κάθε καλλιτέχνης, μέσα από το έργο του εκφράζεται διαφορετικά. Κάποιοι αποσκοπούν στη ρεαλιστική καταγραφή της πραγματικότητας, θέλοντας μέσα από αυτό να περάσουν τα μηνύματα τους, σε σχέση με την πραγματικότητα την οποία ζούμε. Από την άλλη ,κάποιοι υποστηρίζουν ότι μια ρεαλιστική αποτύπωση , μπορεί να αφορά τα φωτοτυπικά μηχανήματα, τις κάμερες και τις φωτογραφικές μηχανές. Γι' αυτόν τον λόγο αναζητούν την υπέρβαση. Σε κάθε περίπτωση πιστεύω ,με τον ένα ή τον άλλο τρόπο , ότι στόχος όλων των καλλιτεχνών είναι ,ο θεατής, ο αναγνώστης, ο αποδέκτης της όποιας μορφής τέχνης γενικά, να μπει σε ένα εσωτερικό μονοπάτι αναζήτησης!

Β.Π.: Πόσο εύκολο είναι στις μέρες μας ένας καλλιτέχνης και δη συγγραφέας που ζει τους ρυθμούς και την πίεση της σύγχρονης πραγματικότητας, να απογειωθεί και να εμπνευστεί;

Φ.Β.: Μέσα από την ανάγκη του για καλλιτεχνική δημιουργία ο άνθρωπος, προσπαθεί να απαντήσει στα αιώνια προβλήματα της ζωής. Τον έρωτα, τον θάνατο, το Θείο, την ίδια την ζωή. Παρ' όλο λοιπόν που οι περισσότεροι από εμάς ,αν όχι όλοι, αντιλαμβανόμαστε την πίεση της σύγχρονης πραγματικότητας , δεν θεωρώ ότι το γεγονός αυτό από μόνο του ,γίνεται η αιτία να χάσει την έμπνευση του ένας καλλιτέχνης και δη ένας συγγραφέας. Σε πολλούς μάλιστα μπορεί και να δρα και ευεργητικά, αφού μέσα από το έργο του θα βρει τον τρόπο να εκφραστεί, να περάσει τα δικά του μηνύματα, να αποτυπώσει την ψυχική του κατάσταση, τα συναισθήματα του, τις ιδέες του, την αίσθηση του, ακόμη και τον οραματισμό του. Ίσως και να αποτελεί για κάποιους ο τρόπος να ακουστούν, γιατί μπορεί αυτή και μόνο αυτή να είναι η ευκαιρία τους.

Β.Π.: Ποιους Έλληνες ποιητές-συγγραφείς διαβάζετε;

Φ.Β.: Ως συγγραφέας παιδικών παραμυθιών ,αλλά και ως μητέρα δυο παιδιών στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία αντίστοιχα, προτιμώ να διαβάζω κατεξοχήν κλασσική παιδική λογοτεχνία. Διαβάζω πολλούς Έλληνες αλλά και ξένους συγγραφείς και ενδεικτικά θα αναφέρω ορισμένους σπουδαίους Έλληνες λογοτέχνες, όπως είναι η Άλκη Ζέη, η Ζωρζ Σαρή, ο Μάνος Κοντολέων και ο Ευγένιος Τριβιζάς. Επιπλέον μου αρέσει πολύ να ανακαλύπτω και να διαβάζω νέους συγγραφείς. Βιβλία επίσης από σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς, λογοτέχνες, ποιητές, διηγηματογράφους, όπως είναι η Πηνελόπη Δέλτα, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο Κωνσταντίνος Καβάφης κοσμούν τα ράφια της βιβλιοθήκης μου.

Β.Π.: Το πρόσφατο ατύχημα στα Τέμπη συγκλόνισε όλο τον κόσμο. Ζούμε σε μια χώρα που όπως φαίνεται πρέπει να γίνουν πολλά και μάλιστα αυτά που θεωρούνται αυτονόητα. Εσάς τι σας ενοχλεί περισσότερο στην καθημερινότητά σας και τι θα θέλατε να αλλάξει από αυτά που δεν σας αρέσουν;

Φ.Β.: Όπως όλοι έτσι και εγώ συγκλονίστηκα με την τραγωδία στα Τέμπη. Αποκάλυψε ότι ζούμε σε μια χώρα με πολλές παθογένειες και με πολλά λάθη που μας ακολουθούν. Δυσκολεύομαι μετά από αυτήν την τραγωδία να πω τι μπορεί να με ενοχλεί στην καθημερινότητα. Το βέβαιο είναι ότι θα ήθελα με όλη μου την ψυχή να ευχηθώ, να διαμορφωθούν συνθήκες ,οι οποίες να είναι αυτές που θα διασφαλίζουν σε όλους μας την ασφάλεια και να μην εκθέτουμε τα παιδιά μας σε κίνδυνο. Να μην κλάψει ποτέ κανένας άλλος γονιός, φίλος, σύντροφος. Δεν μου αρέσει να βλέπω φόβο στα πρόσωπα των ανθρώπων γύρω μου, που νιώθουν τώρα πια ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στους αρμόδιους. Δεν μου αρέσει να βλέπω θλίψη στα πρόσωπα των νέων που δεν νιώθουν ασφάλεια, από το επαγγελματικό τους μέλλον στην χώρα, μέχρι και την ίδια τους την ζωή. Θα πρέπει όλο αυτό να αποκατασταθεί. Χωρίς να ξεχάσουμε ούτε στιγμή την τραγωδία. Δεν θα νιώσω καλά που θα αλλάξει κάτι, γιατί θα το έχουν πληρώσει αθώοι με τη ζωή τους. Θα έπρεπε να άλλαζε χωρίς αυτό το τίμημα.

Β.Π.: Κλείνοντας, θα ήθελα να μας πείτε, ποια είναι η φιλοσοφία σας και ποια διαχρονική ρήση σας αντιπροσωπεύει ως άνθρωπο;

Φ.Β.: Η αισιοδοξία είναι η αφετηρία κάθε λύσης!