Συνέντευξη με τον συγγραφέα Άρη Σφακιανάκη

«Το εργαστήρι όπου σφυρηλατείται ένας συγγραφέας είναι η Ανάγνωση των άλλων συγγραφέων»

Επιμέλεια:

Βασιλική Β.Παππά

vpappa@cultmagz.com

Ο Άρης Σφακιανάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Νομική στην Αθήνα αλλά πολύ γρήγορα τον κερδίζει η συγγραφή. Για πρώτη φορά κάνει την εμφάνισή του στα γράμματα το 1981 με τα διηγήματα, "Όταν βρέχει και φορά παπούτσια κόλετζ". Παράλληλα με τη συγγραφή ασχολείται και με τη μετάφραση. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας. 

Για τη συγγραφή, από που εμπνέεται, την πολιτική γύρω από το βιβλίο και άλλα ενδιαφέροντα μίλησε σε μια εφ' όλης της ύλης συνέντευξη αποκλειστικά στο "Culturemagazine" ο αγαπημένος συγγραφέας.

B.Π.: Kύριε Σφακιανάκη, γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ποιες διαφορές εντοπίζετε στο Ηράκλειο της νεότητάς σας και στο σημερινό Ηράκλειο; Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τα παιδικά σας χρόνια;

Α.Σ.: Το Ηράκλειο εκείνο υπάρχει πια μόνο στη μνήμη μου -όχι μόνο τα κτήρια αλλά και οι άνθρωποι εκείνης της εποχής. Σήμερα το Ηράκλειο είναι μια πανέμορφη πόλη χάρη στην ορμητικότητα ενός δημάρχου που μπήκε με μπουλντόζες εντός των τειχών και σάρωσε την ασχήμια. Όσο για τα παιδικά μου χρόνια στο Μεγάλο Κάστρο θα χρειαζόντουσαν τόμοι περισσότεροι κι από το Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο για να καταγραφούν -οπότε το αφήνω για κάποια άλλη ζωή.

Β.Π.: Εργάζεστε ως ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας.. Τι σας γοητεύει και τι σας απογοητεύει στη δουλειά σας;

Α.Σ.: Το γοητευτικό στον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας είναι ότι συνομιλείς με πιλότους που πετάνε από όλα τα μέρη του πλανήτη και για λίγο υπερίπτανται πάνω από τον εναέριο χώρο της Ελλάδας ή έρχονται να προσγειωθούν σε κάποιο μέρος της. Έχεις την αίσθηση του ταξιδιού χωρίς την ταλαιπωρία του. Μια φρεναπάτη, ήγουν. Από την άλλη, η αίσθηση ότι δεν είσαι μέσα σε ένα αεροπλάνο που έχει βάλει πορεία για την Ιαπωνία, ας πούμε, σου προκαλεί μια ελαφριά θλίψη -ιδίως αν θα ήθελες να ταξιδεύεις κι εσύ εκείνη την ώρα προς τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Β.Π.: Είστε συγγραφέας μυθιστορημάτων ενώ παράλληλα ασχολείστε και με τη μετάφραση. Σκεφτήκατε ποτέ πώς θα ήταν η ζωή σας χωρίς την γραφή;

Α.Σ.: Χμ, η γραφή... Αν δεν έγραφα, θα είχα χρόνο να διαβάσω περισσότερα βιβλία. Προσωπικά, το προτιμώ. Το ίδιο το γράψιμο είναι μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία. Θα με ρωτήσετε τότε γιατί επιμένω να το κάνω. Μάλλον επειδή δεν ξέρω να ζωγραφίζω, να παίζω όμποε ή να σκηνοθετώ σαν το Γκιγιέρμο ντε Τόρο.

Β.Π.: Στο ταξίδι σας αυτό, από πού αντλείτε τα ερεθίσματά σας; Από πού έρχεται η έμπνευση; Είναι έμφυτο ταλέντο ή αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και πνευματικού μόχθου;

Α.Σ.: Η ίδια η ζωή είναι η πισίνα εκείνη των αναμνήσεων όπου βουτώ για να ανασύρω τα θέματα και τις ιστορίες μου. Και μάλιστα, η δική μου ζωή, τα δικά μου βιώματα, τα δικά μου πάθη (αν και δεν είμαι ο νεαρός Βέρθερος). Φυσικά, κάποια κομμάτια των βιβλίων μου είναι επινοημένα, άλλα διαστρεβλωμένα κι άλλα λειψά. Όμως ο κορμός, οι χυμοί, το πνεύμα είναι αντλημένα από την πορεία μου και τις εμπειρίες μου στον κόσμο ετούτο. Με εξαίρεση λαμπρή το τελευταίο μου μυθιστόρημα «Έξοδος», όπου επιχείρησα να αντλήσω από την Ιστορία.

Β.Π.: Ένας καταξιωμένος συγγραφέας, με μακροχρόνια διαδρομή, τι πρέπει να κάνει για να συμβαδίζει με τη σύγχρονη εποχή και να επικοινωνεί με τις νεότερες γενιές; Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε ένα νέο συγγραφέα;

Α.Σ.: Η τελευταία αγαπημένη μου (πριν με εγκαταλείψει άσπλαχνα) ήταν 37 χρόνια μικρότερή μου. Αυτός είναι ο τρόπος να κρατάς επαφή με τις νέες γενιές, να γνωρίζεις τα ενδιαφέροντά τους και να μπαίνεις στον κόσμο τους. Όσο για τη συμβουλή μου σε κάποιον νέο συγγραφέα, τι άλλο, να διαβάζει, να διαβάζει, να διαβάζει. Το εργαστήρι όπου σφυρηλατείται ένας συγγραφέας είναι η Ανάγνωση των άλλων συγγραφέων.

Β.Π.: Ποια είναι σήμερα η πολιτική γύρω από το βιβλίο και αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι, τι θα ήταν αυτό;

Α.Σ.: Μου αρέσει το χιούμορ σας. Δεν υπάρχει καμιά πολιτική γύρω από το βιβλίο. Οι άνθρωποι που κυβερνούν αυτή τη δύστυχη χώρα είναι βαθιά αμόρφωτοι κι όσο για την καλλιέργεια μέσα από την εκπαίδευση, τι να πω, αυτό είναι μια άλλη τραγική ιστορία. Όλα επαφίενται στον πατριωτισμό των Ελλήνων -αλλά ο πατριωτισμός των Ελλήνων εξαντλείται στα βίπερ Νόρα. Από την άλλη, πιστεύω ότι το βιβλίο στην Ελλάδα είναι ένα ακριβό σπορ -δεν μπορεί να πουλιέται ένα βιβλίο του Ντίκενς 5 ευρώ κι ένα βιβλίο του κάθε Σφακιανάκη 15. Θα αγοράσω τον Ντίκενς (ευτυχώς).

Β.Π.: Κατά τη γνώμη σας δημιουργούνται σήμερα ενδιαφέροντα έργα; Τι θα είχατε να πείτε για την άποψη που λέει ότι το μέγεθος ενός συγγραφέα προσδιορίζεται από το μέγεθος των αναγνωστών του;

Α.Σ.: Γράφει ο Ταχτσής στη Γιαγιά μου η Αθήνα ότι επί δέκα χρόνια το Τρίτο Στεφάνι είχε πουλήσει 500 αντίτυπα κι ότι το έδινε σε γνωστούς και αγνώστους σχεδόν με το ζόρι. Η αξία ενός συγγραφέα μετριέται με τη διάρκειά του μέσα στον χρόνο. Αν πουλήσεις εκατό χιλιάδες αντίτυπα και σβήσεις σαν αεράκι το μόνο που θα σου έχει απομείνει είναι το σπίτι που έχτισες από τα δικαιώματα. Ο καθείς με τα όπλα του, που λέει κι ο ποιητής.

Β.Π.: Πριν λίγες μέρες πραγματοποιήθηκαν δύο πολύ πετυχημένα συλλαλητήρια τόσο στη Θεσσαλονίκη για το θέμα του ονόματος "Μακεδονία" όσο και στην Αθήνα. Πιστεύετε ότι θα έχει αίσια έκβαση αυτή η υπόθεση τελικά; Ποια η δική σας θέση ;

Α.Σ.: Η πατρίδα μου είναι η Κρήτη και δεν θα μου άρεσε καθόλου να ξυπνήσω κάποια μέρα και να δω ότι κάποιοι κάπου ονόμασαν τον τόπο τους Νέα Κρήτη ή Άνω Κρήτη ή Σάπια Κρήτη -και μάλιστα φρόντισαν να κατοχυρώσουν την ονομασία τους αυτή. Και για να γίνει ακόμη χειρότερα, η ιδιαίτερη πατρίδα μου είναι το Ηράκλειο της Κρήτης και σας βεβαιώνω ότι μέχρι σήμερα δεν έχω χωνέψει το γεγονός ότι στην Αθήνα υπάρχει μέρος με την ονομασία Νέο Ηράκλειο. Τι θα πει Νέο Ηράκλειο (όταν μάλιστα δεν το κατοικούν Ηρακλειώτες); Το απεχθάνομαι αυτό, αλλά δεν μπορώ να κάνω κάτι. Σας απάντησα;

Β.Π.: Ποια είναι τα τρία πράγματα που έρχονται στο μυαλό σας όταν σκέφτεστε την Ελλάδα και τι είναι αυτό που σας ενοχλεί περισσότερο στον τόπο μας στην καθημερινή σας ζωή;

Α.Σ.: Στην Ελλάδα με ενοχλούν οι Έλληνες. Μόλις σας είπα όχι τρεις λόγους, αλλά δέκα εκατομμύρια. Σε πνευματικό επίπεδο με στενοχωρεί η αμορφωσιά, η καφρίλα και η μετριότητα που βασιλεύουν σε αυτόν τον τόπο που είναι ο πιο όμορφος που υπάρχει στη γη. Και βέβαια, το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους.

Β.Π.: Όταν θέλετε να απομονωθείτε και να ηρεμήσετε, τι αποζητάτε να κάνετε;

Α.Σ.: Κλείνω το smartphone. Αποσυνδέομαι.

Β.Π.: Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ρωτήσω, στην προσωπική σας ζωή προχωράτε με το μυαλό, την καρδιά ή το ένστικτο;

Α.Σ.: Ακολουθώ την καρδιά μου (τι ψέμα!)