Ο δρόμος μπορεί να είναι υγρός, αλλά η διαχείριση δύσκολων σχέσεων ανοίγει νέες προοπτικές. 

της Βασιλικής Β. Παππά*

Οι σχέσεις αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια της ζωής μας. Μας δίνουν χαρά, στήριξη, ασφάλεια· όμως μπορούν να μας φέρουν και απογοήτευση, ένταση ή ακόμα και πόνο. Μια δύσκολη σχέση μπορεί να είναι με τον/την σύντροφό μας, με ένα μέλος της οικογένειας, με έναν φίλο ή ακόμα και με έναν συνάδελφο. Το πώς θα την αντιμετωπίσουμε είναι καθοριστικό τόσο για την ψυχική μας υγεία όσο και για την ποιότητα της καθημερινότητάς μας.

Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε πρακτικούς τρόπους για να διαχειριστείς μια δύσκολη σχέση, χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου και με στόχο τη βελτίωση της επικοινωνίας, της κατανόησης και, τελικά, της ισορροπίας.

1. Αναγνώρισε τη δυσκολία

Το πρώτο βήμα είναι να παραδεχτείς ότι η σχέση δεν είναι εύκολη. Πολλές φορές οι άνθρωποι αποφεύγουν να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, είτε γιατί φοβούνται τη σύγκρουση είτε γιατί ελπίζουν ότι «θα περάσει από μόνο του». Ωστόσο, η σιωπή συνήθως επιδεινώνει τα πράγματα.

Μια δύσκολη σχέση μπορεί να χαρακτηρίζεται από:

• συνεχή καβγάδες για μικρά ή ασήμαντα θέματα,
• αίσθημα ότι «δεν σε ακούνε» ή δεν σε καταλαβαίνουν,
• υπερβολική κριτική ή ειρωνεία,
• αδιαφορία για τις ανάγκες σου,
• επαναλαμβανόμενα μοτίβα που σε πληγώνουν.

Η αναγνώριση είναι το θεμέλιο: μόνο όταν δεις καθαρά το πρόβλημα, μπορείς να το αντιμετωπίσεις.

Σκέψεις, σημειώσεις και διάλογος – τα πρώτα βήματα για να βρεις ισορροπία στις δύσκολες σχέσεις 

3. Επικοινώνησε ανοιχτά και με σεβασμό

Η επικοινωνία είναι η γέφυρα που μπορεί να ενώσει ή να χωρίσει δύο ανθρώπους. Σε μια δύσκολη σχέση, αυτή η γέφυρα συνήθως έχει ρωγμές. Για να αρχίσει η επισκευή, χρειάζεται:

• Μίλα με "εγώ": Αντί να πεις «Ποτέ δεν με ακούς!», πες «Νιώθω ότι δεν με ακούς όταν…». Έτσι μειώνεις την αίσθηση κατηγορίας.

• Διάλεξε τη στιγμή: Μην ανοίγεις μια σοβαρή συζήτηση εν μέσω έντασης. Περίμενε να πέσουν οι τόνοι.

• Άκου ενεργά: Μην διακόπτεις, μην σκέφτεσαι τι θα απαντήσεις όσο ο άλλος μιλάει. Άκου με πρόθεση να καταλάβεις, όχι να αμυνθείς.

Η ανοιχτή επικοινωνία δεν εγγυάται ότι όλα θα λυθούν, αλλά δημιουργεί έδαφος για αμοιβαία κατανόηση.

4. Θέσε υγιή όρια

Τα όρια δεν είναι τείχη, είναι γραμμές σεβασμού. Σε μια δύσκολη σχέση, συχνά τα όρια παραβιάζονται. Για παράδειγμα, μπορεί να δέχεσαι σχόλια που σε μειώνουν, να φορτώνεσαι συνεχώς υποχρεώσεις που δεν σου αναλογούν ή να πιέζεσαι να κάνεις πράγματα που δεν θέλεις.

Μάθε να λες «όχι» χωρίς ενοχές. Θυμήσου: το «όχι» σε κάτι που σε βλάπτει είναι ταυτόχρονα ένα «ναι» στον εαυτό σου. Τα όρια χτίζουν σεβασμό και προστατεύουν τη σχέση από την τοξικότητα.

5. Διάκρινε το παροδικό από το μόνιμο

Όλες οι σχέσεις περνούν δύσκολες φάσεις. Μια περίοδος άγχους, οικονομικών δυσκολιών ή επαγγελματικών πιέσεων μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο πιο νευρικό ή απόμακρο. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η σχέση είναι «χαλασμένη».

Αν όμως τα ίδια προβλήματα επαναλαμβάνονται για μήνες ή χρόνια, αν η κακομεταχείριση ή η αδιαφορία γίνονται συνήθεια, τότε ίσως δεν μιλάμε για μια προσωρινή δυσκολία αλλά για μόνιμο μοτίβο. Εκεί χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή.

6. Ζήτησε βοήθεια

Δεν χρειάζεται να τα καταφέρνεις όλα μόνος/μόνη σου. Αν η σχέση σε πιέζει ψυχικά, ένας ειδικός ψυχικής υγείας (ψυχολόγος, σύμβουλος σχέσεων) μπορεί να σε βοηθήσει να δεις καθαρά και να ανακαλύψεις εργαλεία επικοινωνίας.

Επίσης, συζήτησε με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι – φίλους ή οικογένεια. Όχι για να πάρεις «συμβουλές τύπου πάρε-χώρισε», αλλά για να βρεις στήριξη και μια πιο αντικειμενική οπτική.

Ένα απλό άγγιγμα μπορεί να εκφράσει περισσότερα από χίλιες λέξεις.

7. Πάρε την ευθύνη της επιλογής σου

Σε κάθε δύσκολη σχέση, έρχεται η στιγμή που πρέπει να αποφασίσεις: αξίζει να προσπαθήσω άλλο ή ήρθε η ώρα να απομακρυνθώ;

• Αν βλέπεις προσπάθεια και από την άλλη πλευρά, αν υπάρχει αγάπη και διάθεση αλλαγής, τότε η επένδυση μπορεί να έχει αποτέλεσμα.

• Αν όμως υπάρχει σταθερή αδιαφορία, χειριστικότητα, έλλειψη σεβασμού ή ακόμα και κακοποιητική συμπεριφορά, τότε η καλύτερη απόφαση ίσως είναι η απόσταση.

Το να φύγεις από μια δύσκολη σχέση δεν είναι ήττα. Είναι μια γενναία πράξη αυτοφροντίδας.

8. Φρόντισε τον εαυτό σου

Σε κάθε περίπτωση, μην ξεχνάς ότι η δική σου ψυχική υγεία είναι προτεραιότητα. Όταν μια σχέση γίνεται πηγή συνεχούς στρες, θυμού ή θλίψης, χρειάζεσαι χώρους που θα σε γεμίσουν ξανά.

Φρόντισε:

• να έχεις προσωπικό χρόνο για χόμπι ή ξεκούραση,
• να ενισχύεις φιλίες που σε στηρίζουν,
• να ασκείσαι ή να βρίσκεσαι στη φύση,
• να δουλεύεις την αυτοεκτίμησή σου.

Όσο πιο γεμάτος/γεμάτη νιώθεις μέσα σου, τόσο πιο καθαρά μπορείς να δεις τι σου κάνει καλό και τι όχι.

9. Μικρές πρακτικές κινήσεις που κάνουν διαφορά

Μια δύσκολη σχέση δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη, όμως μικρά βήματα καθημερινά μπορούν να χτίσουν νέα δυναμική:

• Ημερολόγιο συναισθημάτων: Γράψε καθημερινά τι ένιωσες στη σχέση, τι σε στενοχώρησε και τι σε έκανε να νιώσεις καλά. Έτσι θα βλέπεις πιο καθαρά τα μοτίβα.

• 10 λεπτά ποιοτικής επικοινωνίας: Βάλε έναν μικρό στόχο να μιλήσετε κάθε μέρα χωρίς κινητά ή περισπασμούς. Ακόμη κι αν είναι μόνο 10 λεπτά, μετράει.
• Αντικατάσταση κριτικής με αναγνώριση: Κάθε φορά που θες να πεις κάτι αρνητικό, προσπάθησε πρώτα να αναφέρεις κάτι θετικό. Αυτό μειώνει την ένταση

• 
  

Η αληθινή δύναμη βρίσκεται στο χαμόγελο μετά τη δυσκολία. 

• 10. Συχνά λάθη που κάνουμε σε δύσκολες σχέσεις

  Είναι εύκολο, όταν βρισκόμαστε σε πίεση, να υιοθετούμε συμπεριφορές που χειροτερεύουν τα πράγματα:

  • Αποφυγή συζήτησης: Το «ας το αφήσουμε, δεν πειράζει» συσσωρεύει θυμό.
  • Γενικεύσεις: Φράσεις όπως «Πάντα το κάνεις αυτό» ή «Ποτέ δεν με στηρίζεις» κλείνουν την πόρτα στον διάλογο.
  • Προσπάθεια ελέγχου: Όταν πιέζεις τον άλλον να αλλάξει με το ζόρι, συνήθως αντιστέκεται περισσότερο.
  • Σύγκριση: Το «οι άλλοι το κάνουν καλύτερα» υπονομεύει την εμπιστοσύνη.

  Το να αποφεύγουμε αυτά τα λάθη μπορεί να είναι εξίσου σημαντικό με το να εφαρμόζουμε τις σωστές πρακτικές.

11. Παράδειγμα από την καθημερινή ζωή

Φαντάσου ένα ζευγάρι, τη Μαρία και τον Γιάννη. Η Μαρία παραπονιέται ότι ο Γιάννης δεν της αφιερώνει χρόνο, ενώ εκείνος νιώθει ότι εκείνη συνέχεια τον κριτικάρει. Οι καβγάδες είναι συχνοί και η απόσταση μεγαλώνει.

Αντί να συνεχίσουν το μοτίβο, αποφασίζουν:

• να μιλούν 15 λεπτά κάθε βράδυ για την ημέρα τους,
• να χρησιμοποιούν «εγώ» αντί για κατηγορίες,
• και να βρουν μια κοινή δραστηριότητα (π.χ. περπάτημα το Σαββατοκύριακο).

Δεν λύνονται όλα αμέσως, αλλά η μικρή αλλαγή φέρνει θετικό κλίμα και υπενθυμίζει ότι μπορούν να ξανασυνδεθούν.

12. Η σημασία της υπομονής

Καμία σχέση δεν γίνεται εύκολη μέσα σε μια νύχτα. Η αλλαγή απαιτεί χρόνο, συνέπεια και θέληση και από τις δύο πλευρές. Το σημαντικό είναι να αναγνωρίσεις την πρόοδο, έστω κι αν είναι μικρή: ένας καβγάς που τελείωσε πιο ήρεμα, μια αγκαλιά μετά από καιρό, ένα «ευχαριστώ» που ειπώθηκε αυθόρμητα.

Συμπέρασμα

Οι δύσκολες σχέσεις είναι κομμάτι της ζωής – και καμία δεν είναι «τέλεια». Το ζητούμενο δεν είναι να ζεις χωρίς διαφωνίες ή εντάσεις, αλλά να μαθαίνεις να τις χειρίζεσαι με υγιή τρόπο. Όταν υπάρχει αγάπη, σεβασμός και διάθεση βελτίωσης, ακόμη και οι πιο απαιτητικές σχέσεις μπορούν να γίνουν αφορμή για βαθύτερη κατανόηση και ουσιαστική σύνδεση.

Και αν η σχέση τελικά δεν μπορεί να σωθεί; Τότε ίσως η μεγαλύτερη πράξη αγάπης προς τον εαυτό σου είναι να προχωρήσεις μπροστά, αφήνοντας χώρο για ανθρώπους και καταστάσεις που θα σε στηρίξουν πραγματικά.

✍️ Σχετικά με τη συγγραφέα

Βασιλική Β. Παππά, Σύμβουλος Προσωπικής Ανάπτυξης & Life Coach, MSc |MA |MSc – Εξειδίκευση: Θέματα γονεϊκότητας και οικογενειακής ισορροπίας

«Βοηθώ τους ανθρώπους να ανακαλύψουν τον καλύτερο εαυτό τους.»

📍 Γραφείο: Φιλικής Εταιρείας 42, 55132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

📞 Κινητό: 6947 735 998