Η κουλτούρα της ψευδο-αυθεντικότητας

της Βασιλικής Β. Παππά

"Η αλήθεια που πρέπει να αποδείξεις, παύει να είναι αλήθεια." – Simone Weil

Ζούμε σε μια εποχή που η αυθεντικότητα έχει γίνει σύνθημα. Ακούμε συνεχώς: «Να είσαι ο εαυτός σου». Το συναντάμε σε post, σε διαφημίσεις, σε influencers που εξομολογούνται μπροστά στην κάμερα με τέλειο φωτισμό. Στο επίκεντρο της σύγχρονης κουλτούρας βρίσκεται μια εμμονή με το "αληθινό" — ή μάλλον, με αυτό που φαίνεται αληθινό.

Μαζί με την ανάδειξη του προσωπικού, ήρθε κι ένα νέο είδος performance: η επιμελημένη ευθραυστότητα. Το τραύμα έγινε περιεχόμενο. Η εξομολόγηση έγινε στρατηγική. Η αλήθεια έγινε στυλ. Και κάπου εκεί, αρχίζει να θολώνει η γραμμή ανάμεσα στην αυθεντική έκφραση και την ψευδο-αυθεντικότητα.

 Η αυθεντικότητα ως παρεξήγηση

Η σύγχρονη εκδοχή της "αυθεντικότητας" δεν είναι πάντα αυτό που φαίνεται. Δεν σημαίνει να λες ό,τι σου περνάει απ' το μυαλό, ούτε να μοιράζεσαι το τραύμα σου με hashtag και αισθητικά επιλεγμένο φόντο. Η αληθινή αυθεντικότητα δεν έχει ανάγκη τα φώτα. Δεν επιδιώκει την προβολή. Δεν μετριέται σε views ή likes.

Αν το τραύμα μας γίνεται υλικό κατανάλωσης, μήπως τελικά δεν το έχουμε γιατρέψει; Μήπως απλώς το εμπορευόμαστε; Η ψευδο-αυθεντικότητα λειτουργεί σαν branding:

«Δες πόσο ανθρώπινος είμαι – αλλά μέσα από φίλτρο»
«Δες πόσο με πλήγωσαν – με caption που συγκινεί».

Μιλάμε για έναν "επιμελημένο αυθορμητισμό" — τόσο αυθεντικό όσο μια διαφήμιση που προσποιείται ότι δεν είναι διαφήμιση. Ένα είδος συναισθηματικής performance που, ενώ μοιάζει με εξομολόγηση, στην ουσία είναι στρατηγική.

Από πού ξεκινάει αυτή η ανάγκη;

Δεν φταίνε τα social media από μόνα τους. Εμείς τα φορτίζουμε με τις ανάγκες μας. Η λαχτάρα για αυθεντικότητα δεν είναι επιφανειακή· γεννιέται από βαθιά μοναξιά. Από την ανάγκη να ανήκουμε. Να φανερωθούμε χωρίς μάσκες. Όμως, καθώς αποξενωνόμαστε όλο και περισσότερο, συχνά καταφεύγουμε σε ένα παράδοξο: προσποιούμαστε την αλήθεια για να γίνουμε αποδεκτοί.

Και κάπως έτσι, η αυθεντικότητα γίνεται ύφος. Μορφή. Ένα επιμελημένο "raw" — ωμό αλλά αισθητικά επεξεργασμένο. Με μουσική υπόκρουση, φίλτρα και ενίοτε… χορηγό.

Μα η αυθεντικότητα δεν είναι ούτε εικόνα ούτε ήχος. Είναι στάση. Είναι η αποδοχή της σιωπής, όχι μόνο των εξάρσεων. Είναι η δυνατότητα να σταθείς, χωρίς να ζητάς χειροκρότημα.

Πώς μοιάζει το αληθινό;

Η αλήθεια δεν είναι εντυπωσιακή. Δεν φωνάζει. Δεν καταναλώνεται εύκολα. Δεν έχει "story value". Το αληθινό συχνά περνά απαρατήρητο — γιατί δεν έχει σκοπό να τραβήξει την προσοχή.

Θα το αναγνωρίσεις:
- Όταν κάποιος μιλά χωρίς να σε χειραγωγεί.
- Όταν μοιράζεται χωρίς να προκαλεί.
- Όταν αφήνει χώρο και δεν σε πνίγει με τον εαυτό του.

Η αυθεντικότητα δεν έχει ανάγκη να επιβεβαιωθεί. Αν χρειάζεται να αποδείξεις ότι είσαι αυθεντικός, ίσως δεν είσαι.

Ο επίλογος της ησυχίας

Η πραγματική αυθεντικότητα δεν είναι performance. Δεν ανεβαίνει στα stories. Δεν χρειάζεται κοινό. Είναι εκεί όταν κλείνεις το κινητό. Όταν μένεις μόνος και δεν νιώθεις την ανάγκη να το πεις σε κανέναν. Όταν δεν μοιράζεσαι κάτι για να το "ζήσεις", αλλά το ζεις γιατί είναι αληθινό.

Αν κάτι μέσα σου κουνήθηκε διαβάζοντας αυτό το κείμενο, μην το κοινοποιήσεις. Ζήσε το. Η αλήθεια δεν χρειάζεται θεατές. Δεν είναι για να ξεχωρίσεις, ούτε για να χωρέσεις. Είναι για να υπάρχεις — απλά, σιωπηλά, χωρίς αποδείξεις.