Χορωδία, πιάνο και συλλογική μνήμη στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Μια χριστουγεννιάτικη συναυλία χορωδιών και οργάνων
Στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης | Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2025, 20:00 

Της Βασιλικής Β. Παππά

Η μουσική των Χριστουγέννων δεν αποτελεί απλώς ένα εποχικό άκουσμα· είναι μια τελετουργία μνήμης και προσδοκίας, ένας τρόπος με τον οποίο η κοινότητα επανασυνδέεται με την έννοια του φωτός, της γαλήνης και της συλλογικής εμπειρίας. Σε αυτό το πνεύμα εντάσσεται η συναυλία «Σε μια φάτνη ταπεινή…», που παρουσιάζει ο Σύλλογος Φίλων Μουσικής Θεσσαλονίκης, βραβευμένος με Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2025, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (Κτίριο Μ2, Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης), με ώρα έναρξης τις 20:00.

Ο τίτλος της συναυλίας λειτουργεί ως ποιητική και συμβολική αφετηρία. Η «ταπεινή φάτνη» δεν αναφέρεται μόνο στο χριστουγεννιάτικο αφήγημα, αλλά και στην ίδια τη φύση της μουσικής πράξης: στην απλότητα της ανθρώπινης φωνής, στη σιωπηλή δύναμη της συνύπαρξης, στη δημιουργία νοήματος μέσα από λιτά αλλά ουσιαστικά μέσα. Η συναυλία προτείνει μια εμπειρία ακρόασης που δεν επιδιώκει τον εντυπωσιασμό, αλλά την εσωτερική συμμετοχή.

Μια βραδιά συλλογικής μουσικής συγκίνησης – Τετάρτη 17/12, Μέγαρο Μουσικής 

Στον πυρήνα της βραδιάς βρίσκονται οι τρεις χορωδίες του Συλλόγου Φίλων Μουσικής Θεσσαλονίκης, οι οποίες συνυπάρχουν σε μια πολυφωνική αφήγηση που αναδεικνύει τη μακρά χορωδιακή παράδοση της πόλης. Ο Σύλλογος αποτελεί έναν από τους πλέον σταθερούς πολιτιστικούς θεσμούς της Θεσσαλονίκης, με δράση που συνδέει την καλλιτεχνική ποιότητα με τη μουσική παιδεία και τη συλλογικότητα. Η διάκρισή του από την Ακαδημία Αθηνών δεν αποτελεί απλώς τιμητικό τίτλο, αλλά αναγνώριση μιας διαδρομής συνέπειας και προσφοράς.

Τη διδασκαλία και τη διεύθυνση της συναυλίας έχει η Σοφία Γιολδάση, η οποία αντιμετωπίζει τη χορωδία ως ζωντανό οργανισμό. Η ερμηνευτική της προσέγγιση δίνει έμφαση στην καθαρότητα του λόγου, στη φραστική ακρίβεια και στη δυναμική ισορροπία των φωνών. Υπό τη διεύθυνσή της, οι χορωδίες δεν λειτουργούν απλώς ως σύνολα, αλλά ως φορείς νοήματος, μεταφέροντας στο κοινό την εσωτερική αφήγηση των έργων.

Ανοίγει η αυλαία, ξεκινά η χριστουγεννιάτικη μαγεία

Κομβικό ρόλο στη συναυλία κατέχει το πιάνο, με τον Αντώνη Ασπρίδη σε έναν ρόλο ουσιαστικά δραματουργικό. Στη χορωδιακή μουσική, και ιδιαίτερα στο χριστουγεννιάτικο ρεπερτόριο, το πιάνο δεν αποτελεί απλή συνοδεία, αλλά δομικό στοιχείο της αφήγησης. Ο Ασπρίδης λειτουργεί ως ο αφανής αφηγητής που καθοδηγεί τη μουσική ροή, διαμορφώνει τις μεταβάσεις και στηρίζει τη συναισθηματική ένταση των φωνών.

Η ερμηνεία του χαρακτηρίζεται από εσωτερικότητα, λεπτό έλεγχο της δυναμικής και βαθιά κατανόηση του χορωδιακού λόγου. Με το άγγιγμά του δημιουργεί χώρους σιωπής και αναμονής, επιτρέποντας στις φωνές να αναδυθούν με φυσικότητα. Σε στιγμές κορύφωσης, το πιάνο αποκτά σχεδόν συμφωνικό χαρακτήρα, χωρίς ποτέ να υπερβαίνει τον ρόλο του συνόλου. Πρόκειται για μια προσέγγιση που απαιτεί εμπειρία, ωριμότητα και μουσική ευφυΐα.

Ιδιαίτερα σε έργα όπου η εναλλαγή ανάμεσα στη γαλήνη και τη λαμπρότητα είναι έντονη, ο Ασπρίδης κατορθώνει να ισορροπήσει ανάμεσα στη λιτότητα και την εκφραστική πληρότητα. Το πιάνο γίνεται γέφυρα ανάμεσα στη χορωδία και τα έγχορδα, συνδέοντας τις φωνές με τον ευρύτερο ηχητικό ορίζοντα της συναυλίας. Η παρουσία του προσδίδει συνοχή και καλλιτεχνικό βάθος, μετατρέποντας τη συνοδεία σε ισότιμο αφηγηματικό στοιχείο.

Μια βραδιά συλλογικής μουσικής συγκίνησης
Χριστουγεννιάτικη συναυλία – Τετάρτη 17/12, Μέγαρο Μουσική

Η παρουσία του Αντώνη Ασπρίδη στη συγκεκριμένη συναυλία αποκτά ιδιαίτερη σημασία και λόγω της ίδιας της φύσης του χριστουγεννιάτικου ρεπερτορίου. Πρόκειται για μουσική που απαιτεί λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στη λιτότητα και τη μεγαλοπρέπεια, ανάμεσα στην εσωτερική προσευχή και τη συλλογική χαρά. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του πιανίστα δεν περιορίζεται στην αρμονική υποστήριξη, αλλά επεκτείνεται στη διαμόρφωση της συνολικής ατμόσφαιρας της συναυλίας.

Ο Αντώνης Ασπρίδης προσεγγίζει το πιάνο ως όργανο αφήγησης. Με προσεκτικό χειρισμό της δυναμικής, των παύσεων και της φραστικής αναπνοής, δημιουργεί ένα ηχητικό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι χορωδίες μπορούν να κινηθούν με ελευθερία και ασφάλεια. Το πιάνο λειτουργεί ως σταθερός άξονας, αλλά και ως ευαίσθητος συνομιλητής των φωνών, ακολουθώντας τον λόγο και αναδεικνύοντας τις συναισθηματικές του αποχρώσεις.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η ικανότητά του να «ακούει» το σύνολο. Σε μια ζωντανή συναυλιακή συνθήκη, όπου η χορωδία αναπνέει και μεταβάλλεται, ο πιανίστας προσαρμόζεται διαρκώς. Ο Ασπρίδης επιδεικνύει αυτή την ευελιξία με τρόπο φυσικό, αφήνοντας τη μουσική να εξελιχθεί οργανικά, χωρίς να δεσμεύεται στεγνά από την παρτιτούρα. Μέσα από αυτή τη διακριτική αλλά ουσιαστική παρουσία, ο Αντώνης Ασπρίδης συμβάλλει αποφασιστικά στη μετατροπή της συναυλίας «Σε μια φάτνη ταπεινή…» σε μια εμπειρία βαθιάς ακρόασης και συλλογικής συγκίνησης.

Σημαντική είναι και η συμβολή των υπόλοιπων μουσικών. Στα βιολιά, οι Έλενα Μαντακοπούλου, Ελευθέριος Κεχαγιάς και Γεώργιος Γρηγοριάδης δημιουργούν ένα φωτεινό ηχητικό πλέγμα, ενώ στη βιόλα ο Ορφέας Σιδηρόπουλος προσφέρει ισορροπία και βάθος. Το βιολοντσέλο της Πηνελόπης Κακάνα λειτουργεί ως συναισθηματικό θεμέλιο, προσδίδοντας βαρύτητα και γήινο χαρακτήρα. Στα κρουστά, η Στέλλα Σπορίδου εμπλουτίζει τη μουσική αφήγηση με διακριτικές ρυθμικές παρεμβάσεις, που ενισχύουν τη δραματουργία χωρίς να διασπούν τη χορωδιακή ενότητα.

Η συνεργασία του πιανίστα με τη μαέστρο Σοφία Γαιολδάση και τους υπόλοιπους μουσικούς διαμορφώνει ένα πλαίσιο αμοιβαίας εμπιστοσύνης, στοιχείο καθοριστικό για τη συνοχή της συναυλίας. Το αποτέλεσμα είναι μια ερμηνεία όπου το πιάνο δεν επιβάλλεται, αλλά υποστηρίζει, δεν καθοδηγεί αυστηρά, αλλά συνοδεύει με ευαισθησία και ακρίβεια.

Η επιλογή της Αίθουσας Αιμίλιος Ριάδης στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης ενισχύει τον χαρακτήρα της συναυλίας. Η ακουστική του χώρου ευνοεί τη διαφάνεια του ήχου, επιτρέποντας στο πιάνο, στις φωνές και στα έγχορδα να αναπνεύσουν και να αναδείξουν τις λεπτές αποχρώσεις τους.

Μια βραδιά συλλογικής μουσικής μαγείας – κάτω από το φως του δέντρου.

Η συναυλία «Σε μια φάτνη ταπεινή…» αποτελεί τελικά μια πρόταση επιστροφής στην ουσία της μουσικής εμπειρίας. Μέσα από τη σύμπραξη χορωδιών, οργάνων και ιδιαίτερα μέσα από την καθοριστική παρουσία του πιάνου του Αντώνη Ασπρίδη, το κοινό καλείται να συμμετάσχει σε μια βραδιά όπου η μουσική δεν λειτουργεί ως φόντο, αλλά ως ενεργός φορέας νοήματος.

Σε μια εποχή έντασης και διαρκούς θορύβου, τέτοιες στιγμές συλλογικής ακρόασης υπενθυμίζουν τη δύναμη της τέχνης να δημιουργεί κοινό τόπο. Και ίσως εκεί, μέσα στην απλότητα της «φάτνης», να αποκαλύπτεται η πιο ουσιαστική μορφή πολιτισμού.