Το βράδυ ανοίγει με φως και ήχο στην Τεχνόπολη — το Athens Digital Arts Festival 2025 φωτίζει την Αθήνα με χρώματα, τεχνολογία και δημιουργικότητα. 

Κείμενο: Συντακτική Ομάδα Culture Magazine

Κάθε χρόνο, η Ελλάδα φιλοξενεί δεκάδες φεστιβάλ τέχνης που γεμίζουν τις πόλεις με μουσική, χρώματα, εικόνες και νέες ιδέες. Από τα θεατρικά και κινηματογραφικά μέχρι τα εικαστικά και τα πειραματικά, η καλλιτεχνική σκηνή της χώρας αποδεικνύει διαρκώς ότι έχει δυναμισμό και φαντασία. Ωστόσο, αν υπάρχει ένα φεστιβάλ που φέτος κατάφερε να ξεχωρίσει περισσότερο από κάθε άλλο, αυτό είναι το Athens Digital Arts Festival 2025, το φεστιβάλ που εξερευνά τη σύγχρονη σχέση της τέχνης με την τεχνολογία.

Ένα φεστιβάλ για το παρόν και το μέλλον της τέχνης

Το Athens Digital Arts Festival, γνωστό και ως ADAF, είναι μια από τις πιο πρωτοποριακές διοργανώσεις της Αθήνας. Κάθε χρόνο μετατρέπει την πόλη σε μια ανοιχτή πλατφόρμα όπου συναντιούνται καλλιτέχνες, επιστήμονες, δημιουργοί και κοινό. Η φετινή του θεματική είχε τον τίτλο «Simulacra», εμπνευσμένη από τη φιλοσοφική ιδέα των «προσομοιώσεων» και της μετα-πραγματικότητας.

Η βασική σκέψη πίσω από το φεστιβάλ ήταν να διερευνήσει πώς η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, πώς η εικόνα υποκαθιστά την πραγματικότητα και πώς η τέχνη μπορεί να σχολιάσει αυτή τη νέα εποχή της ψηφιακής ύπαρξης. Με λίγα λόγια, το ADAF 2025 μάς προκάλεσε να σκεφτούμε τι είναι αληθινό, τι είναι εικονικό και ποια είναι τα όρια ανάμεσα στα δύο.

Η τέχνη φωτίζει τη φαντασία: στιγμές από το Athens Digital Arts Festival 2025. 

Η εμπειρία της Τεχνόπολης

Η καρδιά του φεστιβάλ χτύπησε στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, έναν χώρο που τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ως κέντρο πολιτισμού και καινοτομίας. Εκεί, οι επισκέπτες μπορούσαν να περιηγηθούν ανάμεσα σε δεκάδες διαδραστικές εγκαταστάσεις, βίντεο, ψηφιακά έργα και οπτικοακουστικές εμπειρίες.

Το εντυπωσιακό ήταν ότι τίποτα δεν έμοιαζε στατικό. Ο θεατής δεν στεκόταν απλώς μπροστά από ένα έργο· γινόταν μέρος του. Έργα επαυξημένης πραγματικότητας, προβολές που αντιδρούσαν στις κινήσεις των επισκεπτών, ήχοι που μεταβάλλονταν ανάλογα με την παρουσία του κοινού, συνθέτοντας ένα περιβάλλον σχεδόν ζωντανό.

Παράλληλα, σε υπαίθριους χώρους όπως η Πλατεία Κεραμεικού και η Πλατεία Συντάγματος, το φεστιβάλ «βγήκε» στον δρόμο, προσκαλώντας ακόμα και τους περαστικούς να συμμετέχουν. Οι φωτεινές εγκαταστάσεις, τα ρομποτικά έργα και τα μεγάλα προβολικά συστήματα έκαναν την Αθήνα να μοιάζει με σκηνικό επιστημονικής φαντασίας – μια πόλη που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια σου.

Έργα που μιλούν στο μυαλό και στις αισθήσεις

Ανάμεσα στα πιο συζητημένα έργα της φετινής διοργάνωσης ήταν εκείνα που συνδύαζαν τέχνη, επιστήμη και οικολογική ευαισθησία. Μια εντυπωσιακή εγκατάσταση ανέδειξε τη ρύπανση των θαλασσών μέσα από φωτεινές σφαίρες που αντιδρούσαν στις κινήσεις των θεατών, ενώ μια άλλη δημιούργησε έναν «εικονικό καθρέφτη» που παραμορφώνει την αντανάκλασή μας, σχολιάζοντας τη σύγχρονη εμμονή με την εικόνα.

Η μουσική είχε επίσης σημαντική παρουσία, με live audiovisual performances που συνδύαζαν ηλεκτρονικούς ήχους και προβολές, μετατρέποντας τη νύχτα σε ένα οπτικοακουστικό θέαμα. Παράλληλα, το φεστιβάλ φιλοξένησε εργαστήρια και ομιλίες γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη, το metaverse, τη βιωσιμότητα και τον ρόλο της τέχνης στο ψηφιακό σύμπαν.

Ένα φεστιβάλ που ανοίγει δρόμους

Το Athens Digital Arts Festival δεν είναι απλώς μια έκθεση ψηφιακών έργων· είναι μια εμπειρία που επαναπροσδιορίζει το πώς αντιλαμβανόμαστε την τέχνη. Ενώ άλλες διοργανώσεις επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα είδη – θέατρο, κινηματογράφο ή μουσική – το ADAF λειτουργεί ως «γέφυρα» ανάμεσα σε όλα αυτά. Εδώ, το όριο ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον θεατή, ανάμεσα στο πραγματικό και το εικονικό, καταργείται.

Αυτός είναι και ο λόγος που το φετινό ADAF θεωρείται από πολλούς το πιο ενδιαφέρον φεστιβάλ τέχνης στην Ελλάδα για το 2025. Δεν περιορίζεται στην αισθητική εμπειρία, αλλά θέτει ερωτήματα: Πόσο εξαρτημένοι είμαστε από τις οθόνες; Πόσο ψηφιακή έχει γίνει η ταυτότητά μας; Μπορεί η τέχνη να μας επαναφέρει στην ουσία της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα σε αυτόν τον τεχνολογικό καταιγισμό;

Για όλους, όχι μόνο για τους «μυημένους»

Ένα από τα πιο θετικά στοιχεία του φεστιβάλ είναι ότι απευθύνεται σε όλους. Δεν χρειάζεται να έχεις εξειδικευμένες γνώσεις τέχνης ή τεχνολογίας για να το απολαύσεις. Αντιθέτως, το ADAF έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι προσιτό και διαδραστικό.

Οι δράσεις του για παιδιά και οικογένειες, το πρόγραμμα ADAF Kids, δίνουν τη δυνατότητα στους μικρότερους επισκέπτες να πειραματιστούν με τα νέα μέσα, να ζωγραφίσουν ψηφιακά, να δημιουργήσουν ήχους και εικόνες μέσα από απλές εφαρμογές. Έτσι, η τέχνη μετατρέπεται σε παιχνίδι, και η τεχνολογία γίνεται εργαλείο δημιουργικότητας αντί για παθητική κατανάλωση.

Μια Αθήνα που αναπνέει μέσα από την τέχνη

Το φεστιβάλ δεν είναι απλώς ένα πολιτιστικό γεγονός· είναι μια εμπειρία που αλλάζει τη φυσιογνωμία της πόλης. Η Αθήνα, με το αστικό της τοπίο και το ιστορικό της βάρος, λειτουργεί ως ιδανικό σκηνικό για ένα φεστιβάλ που μιλάει για την εξέλιξη, τη μνήμη και το μέλλον. Οι φωτισμένες εγκαταστάσεις στα κτίρια, τα προβολικά mapping στις προσόψεις, η μουσική που ακούγεται στους δρόμους – όλα αυτά δημιουργούν μια ατμόσφαιρα ζωντανή, σχεδόν κινηματογραφική.

Σε μια εποχή όπου η τέχνη συχνά εγκλωβίζεται σε κλειστούς χώρους, το ADAF ανοίγει την πόλη, κάνει τον δημόσιο χώρο πεδίο έκφρασης και προσκαλεί τους κατοίκους να ξαναδούν την Αθήνα με φρέσκια ματιά. Είναι ένα φεστιβάλ που ενώνει τουρίστες, ντόπιους, καλλιτέχνες και περαστικούς σε μια κοινή εμπειρία.

Οι προκλήσεις και οι προσδοκίες

Φυσικά, ένα τόσο φιλόδοξο φεστιβάλ δεν είναι χωρίς δυσκολίες. Η οργάνωση ενός προγράμματος με εκατοντάδες έργα και δράσεις απαιτεί τεράστιο συντονισμό. Επίσης, η τεχνολογική φύση της διοργάνωσης σημαίνει ότι πολλά έργα εξαρτώνται από εξοπλισμό, δικτύωση και καιρικές συνθήκες, ειδικά για τις υπαίθριες δράσεις.

Παρόλα αυτά, η φετινή διοργάνωση απέδειξε ότι το ADAF ωριμάζει κάθε χρόνο. Οι επισκέπτες αυξάνονται, οι συμμετοχές καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο πληθαίνουν, και το επίπεδο της παραγωγής ανεβαίνει σταθερά. Δεν είναι τυχαίο ότι το φεστιβάλ έχει πλέον αποκτήσει διεθνή αναγνώριση και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα του είδους του στην Ευρώπη.

Η τέχνη ψηφιακά στα χέρια τους: το μέλλον της δημιουργίας μέσα από τα μάτια των παιδιών. 

Ένα βλέμμα στο μέλλον

Το Athens Digital Arts Festival δεν είναι απλώς μια στιγμή μέσα στο έτος· είναι ένα στίγμα στο χάρτη της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Μέσα από τη σύνδεση της δημιουργικότητας με την τεχνολογία, φέρνει την Ελλάδα σε διάλογο με τις διεθνείς εξελίξεις. Παράλληλα, δείχνει ότι η τέχνη δεν είναι κάτι απόμακρο ή ελιτίστικο, αλλά μια ζωντανή διαδικασία που αφορά όλους μας.

Το φετινό ADAF μάς θύμισε ότι η τέχνη μπορεί να είναι καινοτόμα χωρίς να χάνει την ψυχή της· μπορεί να είναι ψηφιακή, αλλά παραμένει βαθιά ανθρώπινη. Σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα και η φαντασία μπερδεύονται ολοένα και περισσότερο, αυτό το φεστιβάλ μάς προσκαλεί να σταθούμε ανάμεσά τους και να δούμε ξανά – με μάτια καινούργια – τι σημαίνει να δημιουργείς.