Ο συγγραφέας που μετατρέπει τη μάχη με τον καρκίνο σε πράξη αγάπης, φωτός και δημιουργίας

Ο Γιάννης Μπρούζος στην παρουσίαση του βιβλίου του «Γράμματα στον γιο μου» — μια μαρτυρία αγάπης, ελπίδας και πίστης στη ζωή.

Επιμέλεια:

Βασιλική Β. Παππά

vas_nikpap@yahoo.gr

Εισαγωγή

Ο Γιάννης Μπρούζος δεν γράφει απλώς ένα βιβλίο — γράφει μια μαρτυρία ζωής. Με το έργο του «Γράμματα στον γιο μου», ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας μετατρέπει τη δοκιμασία του καρκίνου τετάρτου σταδίου σε δημιουργία, φως και νόημα. Εν μέσω θεραπειών, χειρουργείων και δυσκολιών, επιλέγει να σταθεί όρθιος μέσα από τις λέξεις· να αφήσει στον γιο του, και σε όλους μας, μια παρακαταθήκη αλήθειας, αγάπης και αποδοχής.Τα «γράμματα» του Γιάννη Μπρούζου είναι ένας διάλογος με τη ζωή. Μιλούν για τη σύνδεση, τη μάθηση, τη συγχώρεση, τη χαρά και τη βαθιά αποδοχή του ανθρώπινου ορίου. Ένα βιβλίο που δεν φοβάται να κοιτάξει τον θάνατο στα μάτια — γιατί μέσα του αναγνωρίζει τη ζωή.

Συνέντευξη

Β.Π.: Γιάννη, τι σε ώθησε να γράψεις αυτά τα "γράμματα" και ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θέλεις να αφήσεις στον γιο σου;

Γ.Μ.: Η συνειδητοποίηση ότι μπορεί να μην είμαι δίπλα του σε όλα τα σημαντικά βήματα στη ζωή του, ιδιαίτερα στη δύσκολη περίοδο της εφηβείας με έκανε να θέλω να του αφήσω έστω τα λόγια μου με κάποιες μαρτυρίες και σκέψεις μου.

 Β.Π.: Το βιβλίο σου είναι μια μαρτυρία ζωής μπροστά στην ασθένεια. Πώς σε                           βοήθησε  η γραφή να αντιμετωπίσεις τη διάγνωση του καρκίνου τετάρτου σταδίου;

 Γ.Μ.: Το ότι έγγραφα το βιβλίο μου εν μέσω χειρουργείων, και δύσκολων                ταυτόχρονων  χημειο-ακτινο και ανοσοθεραπειών, το γεγονός ότι μου είχε κοπεί μέρος της γλώσσας που οδήγησε σε μεγάλη δυσκολία ομιλίας και σε ασιτία για την οποία νοσηλεύτηκα με έκανε να πεισμώσω ακόμα περισσότερο δημιουργικά. Γιατί η απάντησή μου σε αυτή τη δυσκολία δεν ήταν να παραιτηθώ και να κλειστώ στον εαυτό μου και στον πόνο μου, αλλά να συνεχίσω όπως μπορούσα να δημιουργώ. Και μάλιστα παρόλο το σκοτάδι αυτού του καλοκαιριού η πρόθεσή μου ήταν να δημιουργήσω ένα βιβλίο γεμάτο με το φως της ζωής. Αλλά να πω κάτι και για τις λέξεις που χρησιμοποιούμε και το βάρος τους. Πράγματι καρκίνος τετάρτου σταδίου είναι μια πολύ σκληρή διάγνωση, και με σόκαρε και με πόνεσε απίστευτα στην αρχή. Όμως όσο υπάρχει ζωή και όσο η επιστήμη έχει όπλα αντιμετώπισης υπάρχει ελπίδα. Το θέμα είναι να μην κλειστούμε στον εαυτό και στην απειλή του θανάτου, και να ζούμε, μέσα στα όρια που μας τίθενται, κάνοντας κάθε μέρα κάτι που αξίζει. Αυτό είναι το μάθημα που έμαθα. 

Β.Π.: Πόσο δύσκολο ήταν να εκτεθείς τόσο ειλικρινά;

Γ.Μ.: Η προσωπική και αποκλειστική απεύθυνση στον Στέλιο λόγω της έντασης του συναισθηματικού δεσμού μεταξύ μας δεν μου επέτρεπε να συνεχίσω να γράφω καθώς ξέσπαγα στα κλάματα σχεδόν σε κάθε πρόταση. Μόνο όταν σκέφτηκα ότι μπορεί να το διαβάσουν και άλλοι άνθρωποι ξεπέρασα αυτό το έντονο εμπόδιο. Παρόλα αυτά δεν εγκατέλειψα μια βασική αρχή μου: Μόνο αλήθεια. Δεν μου επιτρέπω στο παιδί μου, αλλά και σε κανέναν άνθρωπο να λέω ψέματα. Ακόμα και ο Στέλιος με τις τελευταίες εξελίξεις στην υγεία μου κυρίως τις κρίσεις επιληψίας που έζησε, ξέρει τα πάντα με το όνομά τους, αντίθετα με αυτό που έχω γράψει στο βιβλίο (πράγματι όταν το έγραφα δεν ήξερε ακριβώς από τι πάσχω). Και προς μεγάλη μου έκπληξη τόσο το τραύμα της κατάρρευσης του πατέρα του, όσο και η πλήρης αλήθεια αντί να τον αποδυναμώσουν τον έχουν δυναμώσει και ωριμάσει απίστευτα. Α, πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά!

Από την πρώτη πράξη αλληλεγγύης που έκανε, δίνοντας το πρώτο αντίτυπο του βιβλίου του στον αγωνιζόμενο απεργό πείνας πατέρα Πάνο Ρούτσι στο Σύνταγμα, έχοντας πάντα στο κέντρο τον γιο του, Στέλιο.

Β.Π.: Οι τρεις ενότητες του βιβλίου — σύνδεση και μοίρασμα, μάθηση και δημιουργία, αντίσταση - απόλαυση - αποδοχή — θυμίζουν πορεία ζωής. Είναι αυτός ο δικός σου προσωπικός κύκλος;

Γ.Μ.: Δεν θα έλεγα ότι είναι κύκλος. Είναι μια συνεχής πορεία των βασικών αξιών που ακολουθώ όσο μπορώ στη ζωή μου. Αν υπάρχει κάποιου είδους κύκλος είναι τα 3 σημαντικά Α της τελευταίας ενότητας: Αντίσταση-απόλαυση-αποδοχή. Με απασχόλησε πολύ τα τελευταία χρόνια η ισορροπία μεταξύ τους και το μέτρο. Ιδιαίτερα η αποδοχή των ορίων μας, της θνητότητάς μας, αλλά και η αξία της αντίστασης στον θάνατο και στον ατομισμό, καθώς και το να είμαστε παρόντες στην απόλαυση είναι θέματα που δούλεψα και συνεχίζω να δουλεύω. Νομίζω ο προσωπικός μου κύκλος συμπυκνώνεται στην φράση του μεγάλου Δασκάλου, του Χριστού "Γεννηθήτω το θέλημά σου". Νομίζω αξίζει όλη η ανθρωπότητα να κατανοήσει το βάθος αυτής της αποδοχής και συγχώρεσης της ίδιας μας της θνητότητας.

Β.Π.: Ποιο γράμμα ή κεφάλαιο θεωρείς ότι αποτυπώνει καλύτερα την ουσία του βιβλίου και γιατί;

Γ.Μ.: Θα έλεγα ήδη η πρώτη παράγραφος του πρώτου γράμματος και οι τελευταίες του τελευταίου. Σε αυτές λέω στον Στέλιο μου ότι απλά αξίζει. Αξίζει η Ζωή του. Αξίζει να κάνει οτιδήποτε εκείνος ανακαλύψει ό,τι αξίζει στη ζωή. Και νομίζω αυτό είναι που κάθε πατέρας, κάθε γονιός έχει χρέος να περάσει ως κληρονομιά στο παιδί του. Η αυταξία του ίδιου, και της ζωής του. Η αυταξία της ζωής και του να είμαστε κάθε μέρα με τη ζωή, και κάθε μέρα που ζούμε -γιατί αυτός είναι ο ανθρώπινος χρόνος- να κάνουμε πράγματα που αξίζουν. Νομίζω στην πρώτη κιόλας παράγραφο λέω ότι όλο το βιβλίο μπορεί να συνοψιστεί στην λέξη "Αξίζεις" και ότι θα μπορούσα να μην έχω γράψει τίποτα άλλο από τις υπόλοιπες ανοησίες και φλυαρίες μου. 

Β.Π.: Πώς βλέπεις τη σχέση ανθρώπου–μηχανής, ειδικά μέσα από τα γραπτά σου για τα δίκτυα και τις τεχνητές νοημοσύνες;

Γ.Μ.: Αφιερώνω ένα μεγάλο μέρος ενός γράμματος για αυτό το θέμα που θεωρώ ότι έχει τεράστια σημασία στην εποχή που μεγαλώνουν τα παιδιά μας, που μεγαλώνει ο Στέλιος μου. Οι οθόνες είναι παντού, μας σαγηνεύουν, αλλά συνήθως μας κλείνουν σε έναν κόσμο του καθρέφτη. Το άνοιγμα στον πραγματικό κόσμο η σύνδεση με τους ανθρώπους κυρίως είναι αυτό που αξίζει. Παρόλα αυτά, αν χρησιμοποιούμε την τεχνολογία με μέτρο, με συναίσθηση του ότι μας κλείνει σε μια επανάληψη του Ιδίου, στον κόσμο του καθρέφτη, στον εαυτό, μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για όλα αυτά που αξίζουν, από τη σύνδεση, το μοίρασμα μέχρι τη μάθηση και τη δημιουργία. Αρκεί να έχουμε επίγνωση και μέτρο.

Β.Π.: Ποιο είναι το πιο σημαντικό μάθημα που έχεις πάρει από τη ζωή και θέλεις να μεταφέρεις στους αναγνώστες σου;

Γ.Μ.: Το ξαναείπα: Η κάθε μέρα που ξυπνάμε ζωντανοί όπως κι αν ξυπνάμε αξίζει. Στο μέτρο του δυνατού να κάνουμε κάθε μέρα κάτι που αξίζει, από τα πιο απλά ως τα πιο σπουδαία. 

Β.Π.: Τα λόγια σου έχουν μια δυναμική και δίνουν κουράγιο. Ποιο μήνυμα ή σχόλιο αναγνωστών σε έχει συγκινήσει περισσότερο;

Γ.Μ.: Σαφέστατα με συγκινούν αφάνταστα τα μηνύματα των μαθητών και των μαθητριών μου, αλλά εξίσου των συμπάσχοντων και ανθρώπων που έχουν ζήσει μέσα στην οικογένειά τους την ασθένεια. Νιώθω ότι το βιβλίο μου με την ειλικρίνεια και την αλήθεια με την οποία το έγραψα, δίνει δύναμη σε πολλούς ανθρώπους. Έχει κινητοποιήσει ανθρώπους να κάνουν παρόμοιες προσπάθειες, έχει "μιλήσει" σε ανθρώπους με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Και δίνει βέβαια δύναμη και σε μένα. 

Β.Π.: Πώς βιώνεις την έννοια της αποδοχής και της συγχώρεσης στη ζωή σου, ιδιαίτερα μπροστά στην ασθένεια;

Γ.Μ.: Τώρα πια έχω πλήρως αποδεχτεί την ασθένεια και την θνητότητά μου, στον βαθμό που πραγματικά θα μπορούσα -με λίγο θράσος είναι η αλήθεια- να δηλώσω ότι δεν φοβάμαι να πεθάνω και αύριο. Γιατί ζω την κάθε μέρα μου κάνοντας ό,τι πραγματικά αξίζει, και κυρίως νιώθω ότι τα τραύματα ακόμα και ο θάνατος και η απώλεια, τελικά δίνουν μια απίστευτη δύναμη στους ανθρώπους που συνεχίζουν στη ζωή. Είμαι πια σίγουρος, το βλέπω μπροστά μου, ότι ο Στέλιος μου έχει μάθει να βάζει χρυσάφι στις πληγές, με στηρίζει και με φροντίζει με απίστευτη ωριμότητα, και κάνει επίσης πολύ υπεύθυνα τα δικά του πράγματα.

Β.Π.: Αν μπορούσες να συμπυκνώσεις το βιβλίο σου σε μία φράση ή ένα σύντομο μήνυμα, ποιο θα ήταν αυτό;

Γ.Μ.: Η ζωή είναι το πολυτιμότερο δώρο. Η ζωή του κάθε ανθρώπου αξίζει. Κάθε μέρα ζωής να κάνουμε κάτι που πραγματικά αξίζει 

Επίλογος

Η ζωή του Γιάννη Μπρούζου είναι το ίδιο το μήνυμα του βιβλίου του. Με τη γραφή του υπενθυμίζει πως το θαύμα δεν βρίσκεται στο τέλος, αλλά σε κάθε στιγμή που επιλέγουμε να είμαστε παρόντες. Η παρουσίασή του δεν ήταν απλώς ένα λογοτεχνικό γεγονός· ήταν μια γιορτή ύπαρξης.

«Η ζωή είναι το πολυτιμότερο δώρο.
Κάθε μέρα να κάνουμε κάτι που αξίζει.»
— Γιάννης Μπρούζος